2020-ci ildə Sədərək rayonunun  sosial-iqtisadi inkişafı

Sədərək rayonunda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və sosial sahənin inkişafı üzrə həyata keçirilən tədbirlər 2020-ci ildə  də davam etdirilmiş, yüksək nəticələr əldə olunmuşdur.

Ümumi inkişafın əsas göstəricisi kimi 2020-ci ildə 2019-cu ilə nisbətən sənaye məhsulu 0,7 faiz, kənd təsərrüfatı məhsulu 4,5 faiz, informasiya və rabitə xidmətlərinin dəyəri 6,1 faiz artmışdır.

Sədərək rayonunun sosial-iqtisadi

Inkişafının əsas göstəriciləri

Müqayisə predmeti	2020-ci ildə, faktiki	2019-cu ilə nisbətən, faizlə
Sənaye məhsulu, min manat	4854,8	100,7*
Əsas kapitala yönəldilən vəsaitlər, min manat	24972,4	100,8
Kənd təsərrüfatı məhsulu, min manat	20215,2	104,5
İnformasiya və rabitə xidmətləri, min manat	966,6	106,1
Bir işçiyə hesablanmış orta aylıq əməkhaqqı(2020-ci ilin yanvar- noyabr ayları),manat	569,4	109,2

*) müqayisəli qiymətlər üzrə

 

Sənaye

Müasir sənaye müəssisələrinin yaradılması və sənayenin infrastruktur təminatının yaxşılaşdırılması məhsul istehsalının həcmini artırmışdır.

2020-ci ildə  rayonda 4 milyon 854 min 800 manat dəyərində sənaye məhsulu istehsal olunmuşdur ki, bu da əvvəlki ildəki göstəricini 0,7 faiz üstələmişdir.

Sənaye məhsulu istehsalının

dinamikası, min manat

Tikinti-quruculuq  və su təchizatı

Sədərək rayonunda iqtisadiyyatın və sosial sahələrin inkişafı üçün 2020-ci ildə bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 24 milyon 972 min 400 manat həcmində investisiya yönəldilmişdir ki, bunun da 22 milyon 874 min  500 manatı və ya 91,6 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşmüşdür.

Sədərək rayonunun Heydərabad qəsəbəsində əsgəri-yaşayış kompleksinin yenidən qurulması başa çatdırılmış, zabit-gizir ailələrinə yeni xidməti mənzillər təqdim edilmişdir.

Sədərək sərhəd gömrük-buraxılış məntəqəsinin və Bayraq meydanının  tikintisi davam etdirilmişdir.

2020-ci ildə Sədərək rayonunda kommunal xidmətlərin səviyyəsinin yaxşılaşdırılması məqsədilə 1 bələdiyyəyə traktor və qoşqusu, eləcə də qəsəbə və kəndlərə məişət tullantısı konteyneri verilmişdir.

2020-ci ildə rayon ərazisində 8 müxtəlif təyinatlı obyektin tikintisi və yenidən qurulması başa çatdırılmış,  6 müxtəlif təyinatlı obyektin tikintisi, yenidən qurulması davam etdirilmişdir.

Əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşması fərdi yaşayış evlərinin tikintisinə də müsbət təsir göstərmişdir. 2020-ci ildə əhalinin şəxsi vəsaiti hesabına ümumilikdə 4 min 341 kvadratmetr yaşayış sahəsi istifadəyə verilmişdir.

Sədərək rayon mərkəzlərində və ətraf kəndlərdə içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin tikintisi davam etdirilmişdir.

 

Kənd təsərrüfatı

Sədərək rayonunda kənd təsərrüfatı  məhsullarının istehsalının artırılması məqsədilə aqrar sektorda kompleks tədbirlər həyata keçirilmiş, daxili bazarda məhsul bolluğu yaradılmışdır.

Rayonda 2020-ci ilin məhsulu üçün 3 min 166 hektar sahədə  əkin  aparılmışdır.

Ötən dövrdə rayonda taxılçılıq üstün istiqamət kimi saxlanılmış və 2020-ci ilin məhsulu üçün 2 min 357 hektar sahədə taxıl əkini aparılmışdır ki, bunun 1 min 621 hektarını buğda, 736 hektarını isə arpa təşkil etmişdir.

Tələbata uyğun olaraq kartofçuluğun inkişafında da müsbət dinamika saxlanılmış və 2020-ci ildə 101 hektar kartof əkilmiş sahədən 1224 ton kartof yığılmışdır. Məhsuldarlıq orta hesabla 121,2 sentner/hektar olmuşdur. 2019-cu illə müqayisədə yığım sahəsi 5,2 faiz çoxdur.

2020-ci ildə 73 ton dənli paxlalılar (qarğıdalısız), 676 ton dən üçün qarğıdalı, 54 ton dən üçün günəbaxan, 3594 ton tərəvəz, 2215 ton ərzaq üçün bostan məhsulları istehsal  edilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il 8 fevral tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası Sədərək rayonunda əhalinin meyvə və tərəvəz məhsullarına olan tələbatının yerli istehsal hesabına təmin edilməsinə geniş imkanlar yaratmışdır. Belə ki, bar verən meyvə bağlarından 598 ton məhsul yığılmışdır.

2020-ci ildə  üzümçülüyün inkişafı istiqamətində yerli resurslardan istifadə olunmaqla üzüm bağlarının salınması üçün tinglərin becərilməsinə başlanılmış, yeni üzüm bağları salınmışdır. Bar verən üzüm bağlarından 1512 ton məhsul yığılmışdır ki, bu da 2019-cu illə müqayisədə 1,1 faiz çoxdur.

2020-ci ildə 1 hektar sahədə təkrar əkin aparılmışdır.

 Kənd təsərrüfatının əsas sahələrindən biri olan heyvandarlığın inkişafının daim dəstəklənməsi iribuynuzlu mal-qaranın və xırdabuynuzlu heyvanların baş sayının, ət və süd məhsulları istehsalının həcminin artmasına müsbət təsir göstərmişdir.

1 yanvar 2021-ci il tarixə rayonun bütün təsərrüfat kateqoriyalarında qaramalın sayı 3029 baş qaramal olmuşdur ki, bu da 1 yanvar 2020-ci illə müqayisədə 1,4 faiz və yaxud 42 baş çoxdur.

Məhsuldar mal-qara olan inək-camışlar qaramalın 1784 başını və yaxud 58,9 faizini təşkil etməklə 1 yanvar 2020-ci illə müqayisədə 2,2 faiz və yaxud 38 baş çoxdur.

1 yanvar 2021-ci il tarixə Sədərək rayonunda 17275 baş qoyun və keçi olmuşdur ki, bu da 1 yanvar 2020-ci illə müqayisədə 1,7 faiz və yaxud 288 baş çoxdur.

2020-ci ildə rayonda diri çəkidə 467 ton ət, 1881 ton süd, 1 milyon 442 min ədəd yumurta, 22,6 ton yun istehsal edilmişdir. 2019-cuillə müqayisədə ət istehsalı 2,0 faiz, süd istehsalı 1,7 faiz, yumurta istehsalı 1,0 faiz, yun istehsalı 1,3 faiz artmışdır.

2020-ci ildə rayonda 18 ton bal istehsal edilmişdir ki, bu da 2019-cu illə müqayisədə 5,9 faiz çoxdur.

Ümumilikdə rayonda 20 milyon 215 min200 manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal edilmişdir ki, bu da 2019-cu ilin göstəricisindən 4,5 faiz çoxdur.

Kənd təsərrüfatının ümumi

məhsulu, min manat

2020-ci ildə meliorasiya və irriqasiya sistemlərinin yenidən qurulması diqqətdə saxlanılmış, Sədərək rayonunda işğaldan azad edilmiş 73 hektar torpaq sahəsində meliorativ tədbirlər aparılaraq əkin dövriyyəsinə daxil edilmişdir.

 

Nəqliyyat, informasiya- rabitə və  energetika

Müasir nəqliyyat sisteminin qurulması, nəqliyyat sektorunun səmərəli idarə olunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.

2020-ci ildə rayonda avtomobil nəqliyyatı sahəsində fəaliyyət göstərən fiziki şəxslər tərəfindən 482 min 100 ton yük, 846 min 200 nəfər sərnişin daşınmışdır. Yük və sərnişin daşınmasından bütövlükdə 1 milyon 746 min 600 manat gəlir əldə edilmişdir.

İnformasiya və rabitə sahəsində yeni texnologiyaların tətbiqi bu sahə üzrə göstərilən xidmətlərin əhatə dairəsini genişləndirmişdir.

İnformasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 2019-cu illə müqayisədə 6,1 faiz artaraq 966 min 600 manat olmuşdur. 2020-ci ildə Sədərək rayonunda 13 ədəd telefon çəkilişi olmuşdur ki, bu da 2019-cu ilə nisbətən 8,3 faiz çoxdur.

Ötən dövrdə informasiya və rabitə sahəsinin inkişafı istiqamətində Sədərək rayonunda Radio-Televiziya Ötürücü Stansiyası üçün binanın tikintisi davam etdirilmişdir.

1 yanvar 2021-ci il tarixə rayonda 2 min 306 əhali abonenti mavi yanacaqla təmin olunmuşdur.

 

Sahibkarlıq fəaliyyəti və məşğulluq məsələləri

Rayonda sahibkarlığın inkişafı istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il 11 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası işaxtaranların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə, əmək bazarının tələbinə uyğun peşə hazırlığının təşkilinə geniş imkanlar yaratmışdır. Bunun  nəticəsi olaraq rayonda 6 yeni iş yeri açılmışdır.

2020-ci ilin yanvar-noyabr ayları ərzində orta aylıq əməkhaqqının məbləği 569,4 manat təşkil etmişdir ki, bu da 2019-cu ilin müvafiq dövründəki göstəricidən 9,2 faiz çoxdur.

 

İstehlak bazarı

Səmərəli məşğulluq imkanlarının yaradılması əhalinin alıcılıq qabiliyyətini yüksəltmiş, əmtəə dövriyyəsinin həcmini genişləndirmişdir.

2020-ci ildə rayonda pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 45 milyon 876 min 600 manata çatmışdır. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsinin 4,5 faizini və yaxud 2 milyon 69 min 600 manatını iaşə əmtəə dövriyyəsi təşkil etmişdir.

2020-ci ildə əhaliyə göstərilən ödənişli xidmətlərin dəyəri  5 milyon 283 min 600 manata çatmışdır. Ödənişli xidmətlərin 21,8 faizi və yaxud 1 milyon 152  min 100 manatı məişət xidmətlərinin payına düşür.

 

Sosial təminat

Rayonda pensiya və müavinətlərin dayanıqlı maliyyə təminatı formalaşdırılmış, 2020-ci ildə Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun rayon şöbəsi tərəfindən pensiya və müavinətlərin ödənilməsinə 5 milyon 59 min manatdan artıq vəsait yönəldilmişdir ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 21 faiz çoxdur.

Hesabat dövrünün sonuna Sədərək rayonunda  Azərbaycan Respublikasının suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə sağlamlığını itirmiş 2 nəfərə mənzil ilə,2 nəfər isə avtomobillə təmin olunmuşdur.

Əhalinin yaşayış səviyyəsinin yüksəldilməsi demoqrafik vəziyyətə də müsbət təsir göstərmiş, rayon əhalisinin sayı 1 dekabr 2020-ci il tarixə bir 16 min 140 nəfərə çatmışdır.

Aparılan təhlillər onu deməyə əsas verir ki, həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində hərtərəfli inkişafa nail olunmuş, yeni uğurlar əldə edilmişdir.